زیاد بودن میزان تبخیر و تعرق و محدود یت منابع آبی در مناطق خشک و نیمه خشک توجه بیشتر به مطالعه در مورد اثرات تنش خشکی را بر رفتار گیاهان زراعی ایجاب می کند. هدف عمده در برنامه های اصلاحی انتخاب ژنوتیپ های دارای عملکرد مطلوب است. اما از آنجایی که تفاوت های عملکرد در شرایط تنش به مقدار زیادی تحت تاثیر تفاوت در فرار از خشکی و پتانسیل ذاتی عملکرد قرار می گیرد، عملکرد در شرایط تنش اغلب معیاری برای تحمل نیست. لذا به نژاد گران تلاش کرده اند از برخی معیارها مثل معیارهای فنولوژیکی و مورفولوژیکی جهت انتخاب ارقام مناسب استفاده کنند. با توجه به اینکه ارزن یکی از گیاهان سازگار به خشکی است آزمایشی بر روی سه گونه مهم ارزن یعنی ارزن دم روباهی (Setaria italica)، ارزن پروسو یا معمولی (Panicum miliaceum) و ارزن مرواریدی (Pennisetum americanum) در سال 1382 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بیرجند انجام گرفت. در این آزمایش سه ژنوتیپ مذ کور به عنوان کرت های فرعی در داخل کرت های اصلی که شامل تیمار آبیاری کامل و 50 درصد آبیاری بود، در قالب طرح کرت های خرد شده در چهار تکرار تصادفی شد. زمان سبز شدن سه ژنوتیپ تفاوتی نداشت. شروع پنجه زنی در ارزن معمولی دو هفته زود تر از دو ارزن دیگر بود. با وجود این که ساقه رفتن ارزن دم روباهی زودتر شروع شد اما ظهور خوشه در این نوع ارزن دیرتر صورت گرفت. کم آبیاری حدود 5 روز سبب به تاخیر انداختن زمان ساقه رفتن در هر سه ژنوتیپ شد، اما زمان رسیدگی ارزن دم روباهی و ارزن مرواریدی را تقریبا به همین میزان تسریع کرد. تعداد پنجه و خوشه و طول خوشه و دمگل آذین و همچنین ارتفاع بوته بر اثر کم آبیاری کاهش یافت. در بین سه ژنوتیپ، ‌ارزن معمولی تعداد پنجه و خوشه بیشتر و ارتفاع کمتری داشت. کاهش ارتفاع هر سه ژنوتیپ بر اثر تنش آب تقریبا یکسان بود.

کلمات کلیدی