کپه کاری رایج ترین روش اصلاح مراتع کوهستانی در ایران است. شرایط نامساعد محیطی از قبیل خشکی، گرما، سرما و باد شدید، فقر عناصر غذایی و چرای دام، باعث از بین رفتن بسیاری از نهال های تازه استقراریافته در چاله های کپه کاری می شود. بنابراین، در این تحقیق ایده کپه کاری در زیر بوته، با کاشت بذر گیاه مرتعی Bromus kopetdaghensis در چاله های معمولی کپه کاری در فضای باز و یا کاشت در زیراشکوب بوته های گون، کلاه میرحسن و درمنه آزمون شد. بر اساس نتایج این تحقیق، فراهمی رطوبت، عناصر غذایی و مواد آلی در زیر اشکوب بوته ها، نسبت به فضای باز، سبب تسهیل در جوانه زنی بذر و استقرار نهال های بروموس گردید. اما اثر تسهیل کنندگی بوته ها تحت تاثیر فرم رویشی آنها، زمان اندازه گیری و عامل محیطی مورد بررسی قرار داشت. رقابت کمتر برای نور، تجمع بیشتر لاشبرگ و مواد آلی در زیراشکوب، و احتمالا قدرت تثبیت کنندگی ازت، سبب شد تا گیاه گون بیشترین اثر تسهیل را بر استقرار بروموس داشته باشد. درمقابل، نور کمتر در زیراشکوب کلاه میرحسن، و فقر عناصر غذایی و ماده آلی خاک در زیراشکوب درمنه، باعث کاهش توانایی تسهیل این دو بوته گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که بوته های چندساله موجود در مرتع می توانند ابزار مفیدی برای اصلاح مراتع کوهستانی محسوب شوند. با این وجود، ایده کپه کاری در زیر بوته ها و درختچه های سطح مرتع هنوز بسیار جوان است، و قبل از این که به عنوان یک روش اصلاح مرتع قابل توصیه باشد، باید از جنبه های مختلف آزمون شود تا نقاط قوت و ضعف آن نسبت به سایر روش های اصلاح مراتع کوهستانی سنجیده شود.

کلمات کلیدی