هدف: بررسی ارتباط و مقایسه احساس تنهایی و منبع کنترل (درونی- بیرونی) دختران ورزشکار و غیر ورزشکار. روش: بدین منظور 100 نفر از بازیکنان بسکتبالیست شرکت کننده در پانزدهمین المپیاد دانش آموزی مقطع متوسطه و 100 نفر غیر ورزشکار همسال شهر مشهد به عنوان آزمودنی در نظر گرفته شدند. متغیرهای پژوهش شامل احساس تنهایی، منبع کنترل درونی، منبع کنترل بیرونی (گرایش به شانس) و منبع کنترل بیرونی (گرایش به افراد قدرتمند) در دو گروه می باشد. احساس تنهایی و منبع کنترل توسط پرسشنامه احساس تنهایی UCLA و پرسشنامه لونسون (I, P, C) اندازه گیری گردیدند. یافته ها: پس از جمع آوری اطلاعات، برای بررسی رابطه متغیرها در دو گروه از ضریب همبستگی اسپیرمن و جهت مقایسه متغیرها بین دو گروه از آزمون یومن ویتنی استفاده گردید که نتایج زیر به دست آمد: 1. با بررسی روابط بین متغیرها: الف) بین احساس تنهایی با منبع کنترل درونی و منبع کنترل بیرونی (گرایش به افراد قدرتمند) در هر دو گروه رابطه معناداری مشاهده نشد. ب) بین احساس تنهایی و منبع کنترل بیرونی (گرایش به شانس) دختران ورزشکار و غیر ورزشکار به ترتیب با ضریب اطمینان 99 و 95 ارتباط معناداری مشاهده شد. 2. از مقایسه متغیرها در میان آزمودنی ها نتیجه گرفته شد که الف) بین احساس تنهایی در دو گروه تفاوت معناداری وجود دارد و ب) بین منبع کنترل (درونی- بیرونی) آن ها اختلاف معناداری وجود ندارد. با توجه به وجود رابطه معنی دار بین احساس تنهایی و منبع کنترل بیرونی (گرایش به شانس) می توان بیان داشت که افراد با منبع کنترل بیرونی با این باور که کنترل کمی روی رویدادهای زندگی دارند بیشتر دچار احساس تنهایی می شوند. یافته ها: وجود تفاوت معنی دار بین احساس تنهایی دختران ورزشکار و غیر ورزشکار اثر مفید روانی- اجتماعی فعالیت های ورزشی را تایید می کند و عدم وجود تفاوت معنی دار بین منبع کنترل- درونی- بیرونی) در دو گروه را می توان به سن آزمودنی های ورزشکار نسبت داد. از آنجا که پژوهش های زیادی بیانگر این مطلب است که ورزشکاران نسبت به غیر ورزشکاران منبع کنترل درونی تری دارند و با توجه به اینکه تغییر در منبع کنترل نیاز به زمان طولانی و کسب تجارب متعدد در محیط های ورزشی دارد، کم سن بودن ورزشکاران را می توان دلیلی بر این یافته دانست. نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش، نقش فعالیت های ورزشی را در تعدیل ساختار شخصیت و سلامت روان افراد آشکار ساخت و اهمیت توجه به مطالعاتی از این قبیل را برای مربیان و مسوولان امر مشخص نمود.

کلمات کلیدی