این تحقیق به منظور مطالعه اکولوژی جمعیت گونه اندمیک Ribes khorasanicum در منطقه هزار مسجد واقع در شمال خراسان صورت گرفت. بخشی از مطالعات شامل آزمایشات خاک، تعیین درصد وزن خشک اندامها، مطالعات تشریحی اندامها، تعیین پراکنش گیاه در استان، تعیین فرم زیستی و استراتژی تجدید حیات، فنولوژی، بررسی اثر عوامل محیطی بر روی خصوصیات گیاه، تعیین ارتفاع گیاه، فراوانی، قطر تاج پوشش، تعداد گلها و جوانه ها و شمارش پایه ها و ارزیابی سنی از افراد موجود در جمعیت در دو ایستگاه از منطقه مورد مطالعه صورت گرفت (با توجه به پراکنش گیاه و وسعت آن از کوادرات و استراتژی انتخابی جهت نمونه برداری استفاده شد). نتایج نشان داد که گیاه Ribes khorasanicum گیاهی است درختچه ای و بدون خار به فرم زیستی فانروفیت (فانروفیت خزان کننده با جوانه های فلس دار) و جزء میکروفانروفیت ها (با ارتفاع 2 تا 8 متر) می باشد. تکثیر در طبیعت عمدتا از طریق رویشی و به کمک جوانه های موجود در ریزوم می باشد. این گیاه در خاکهای لومی خنثی تا کمی اسیدی که حاوی مقدار زیادی مواد آلی کربن دار باشد، رشد می کند. نیاز گیاه به نیتروژن و پتاسیم خاک بالا اما نیاز آن به فسفر اندک است. این گیاه سایه دوست است و در ارتفاعات بالای 2400 متری و در شیبهای شمالی دیده می شود. دمای بالا و تابش شدید نور خورشید برای گیاه قابل تحمل نیست. بیشترین درصد وزنی متعلق به ساقه های هوایی و کمترین آن مربوط به ریشه هاست. سیستم ریشه در این گیاه سطحی است و آبیاری قطره ای یا باران برای آن مناسب است. بررسیهای فنولوژیکی نشان داد که فصل رویش از اوایل بهار (نیمه فروردین به بعد) آغاز می شود. ظهور و پیدایش برگها از اواخر فروردین آغاز و تا اردیبهشت ماه ادامه می یابد. گلها در نیمه اردیبهشت ظاهر می شود و تا اواخر اردیبهشت تداوم می یابد (عمر گلها 20 روز). ظهور میوه نارس در خرداد آغاز و رسیدن میوه ها تا آخر تیر کامل می شود. پس از رسیدن میوه ها گیاه مرحله اوج فعالیت خود را سپری می نماید و ریزش برگها آغاز می شود. طی پاییز و زمستان گیاه وارد مرحله خفتگی می شود و فعالیت رویشی و زایشی از خود نشان نمی دهد. بطور کلی مطالعات اکولوژی جمعیت گیاه ضمن نشان دادن ویژگیهای فردی با ارزش، حساس بودن جمعیت این گیاه را نسبت به انقراض در معرض وقوع آن، بدلیل برداشت بی رویه انسان، نشان می دهد که حفاظت آن از نظر بیولوژی اهمیت دارد.

کلمات کلیدی