در سیر تاریخی اندیشه بشری ملاحظه می شود که موضوع زمان و مکان همواره کانون توجه فلاسفه بزرگ قرار گرفته است. بطوریکه، در این باره به مفروضه های متعددی می توان دست یافت که برخی از آنها را می توان به دو دیدگاه عمده طبقه بندی نمود: دیدگاه مطلق گرا و انتزاعی که متاثر از افکار کانت می باشد. این دیدگاه، اهمیت پرورش قوه تخیل را در برنامه درسی کمرنگ می نماید. و دیدگاه انباشتی و انضمامی که متاثر از دیگاه هگل بوده و شناخت را وابسته به پیشینه های تاریخی دانسته و از اینرو شناخت پیشینه های تاریخی هر پدیدار را در سرلوحه کار برنامه درسی قرار می دهد. این دو دیدگاه بیشتر بعنوان دیدگاههای سنتی مطرح می شود، که گذشته از اینها، در اوایل قرن بیستم با رخ دادن انقلاب اطلاعاتی و رشد فرایندهای جهانی شدن، مفاهیم زمان و مکان در نزد فلاسفه صورتی متفاوت پیدا کرده است. به گونه ایکه مطابق با دیدگاه فلاسفه متاخر (پسامدرن) مفهوم زمان و مکان مطلق و انباشتی نبوده بلکه کاملا انتزاعی و نسبی است، از اینرو هر شناختی وابسته به قوه انتزاع ماست و تخیل عامل اساسی در برنامه درسی محسوب می گردد. در اصل مقاله، ابتدا به تببن دقیق دو مفهوم زمان و مکان در دیدگاههای فلسفی سنتی و دیدگاه فلسفی معاصر که خود بیشتر متاثر از تحولات عصر جهانی شدن است، پرداخته شده سپس دلالتهای تربیتی هر یک ار این دیدگاهها برای برنامه های درسی به تفصیل ارائه شده است. همچنین، در این مقاله در خصوص تحولات مربوط به عصرجهانی شدن، برخی از این تحولات مهم که خود از یک سو، تاحدودی متاثر از دیگاههای فلسفی بوده و از سویی دیگر آنها را نیز تحت تاثیر قرار داده است، بطور مفصل تشریح شده و در پایان جلوه های از ویژگیهای برنامه های درسی در عصر جهانی شدن ارائه شده است.

کلمات کلیدی