به منظور بررسی تحمل توده های خاکشیر به تنش یخ زدگی آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملأ تصادفی در 3 تکرار انجام شد. عوامل مورد بررسی عبارت بودند از توده های خاکشیر در پنج سطح ( شامل سبزوار، همدان، اقلید ، نیشابور و تربت جام) و دماهای یخ زدگی در ده سطح (0، 2، 4 -، 6-، 8-، 10-، 12-، 14-، 16- و 18- درجه سانتی گراد). برای این منظور پس از کاشت گیاهان تا مرحله7-5 برگی درشرایط آب و هوای طبیعی در داخل گلدان رشد یافته و با سرما خو گرفتند و سپس برای اعمال دماهای آزمایش به فریزر ترموگرادیان منتقل شدند. میزان پایداری غشاء سیتوپلاسمی ژنوتیپ ها با استفاده از نشت الکترولیت ها مورد ارزیابی قرار گرفت و سپس دمای کشنده برای 50 55درصد نمونه ها (LT50) بر اساس درصد نشت الکترولیت ها تعیین گردید. نشت الکترولیت ها از سلول های برگ خاکشیر از دمای 4- درجه سانتی گراد شروع شده و با کاهش دما افزایش یافت. اثر تیمار های دمایی بر درصد نشت مواد، درصد بقاء، وزن خشک گیاه، تعداد برگ، و تعداد گره معنی دار (P<0.01) بود. توده سبزوار بیشترین درصد نشت را داشت و توده های همدان و اقلید بدون تفاوت معنی دار، از کمترین درصد نشت الکترولیت برخوردار بودند. بیشترین میزان نشت در دمای 12- درجه (6/71 درصد) و کمترین آن در دمای 2- درجه (2/31 درصد) مشاهده شد. به نظر می رسد که توده های همدان و اقلید به دلیل اینکه در یک شرایط محیطی معتدل و سردی رشد یافته اند مقاومت به سرمای بیشتری نسبت به توده های دیگر داشته باشند.

کلمات کلیدی