کلام اشعری نه‌تنها دیرزمانی همچون نوعی راست کیشی اسلامی، سلطه و تفوق خود را بر سایر نحله‌های کلامی تثبیت کرده بود، بلکه از آغاز با تصوف و اندیشه‌های صوفیانه نیز پیوند یافته و بر آنها تأثیرات ژرفی نهاده است. آنچه به دنبال می‌آید، کوششی است برای نشان دادن برخی از ابعاد این پیوند، آن‌هم با توجه به کتاب مشهور تعلیمی صوفیان، یعنی مصباح‌الهدایه و مفتاح‌الکفایه عزالدین محمود کاشانی. این مقاله شامل دو بخش است: بخش نخست، تحلیلی مختصر از آن جنبه‌هایی از کلام اشعری است که می‌تواند به نوعی، پیوند میان تصوف و این نحلة کلامی یا برخی از دلایل و بنیادهای چنین پیوندی را تا حدودی روشن سازد و به این ترتیب نه گونه‌ای تکرار اندیشه‌های کلامی اشعری، بلکه بازخوانی برخی از آنها به شمار تواند آمد. در بخش دوم ربط و پیوند میان این نظام کلامی و اصول عقاید صوفیان، چنانکه در باب اول مصباح‌الهدایه به بیان آمده، نشان داده شده است.

کلمات کلیدی