در این تحقیق تاثیر واریته و روش استخراج روغن روی ترکیبات شیمیایی (پروتئین، گلوکوزینولات و اسید فیتیک) کنجاله های تک فازی (استخراج روغن بوسیله هگزان) و دوفازی (استخراج روغن توسط متانول – آب و هگزان) ارقام کانولای ایران (Brassica napus) شامل کوانتوم، پی.اف 7045.91 و هایولا 401 بررسی گردید. شرایط بهینه استخراج پروتئین و اسید فیتیک و نیز قابلیت ترسیب پروتئین کنجاله های آزمایشگاهی، مورد آزمایش قرار گرفت. تاثیر روش استخراج روی پروتئین، گلوکوزینولات و اسید فیتیک محتوی تعیین گردید. استخراج قلیایی در pH بین 9.5 و 12.0 و ترسیب ایزوالکتریک در pH بین 3.5 و 7.5 با گام 0.5 واحد آزمون شد. تاثیر رقم و روش استخراج روغن بر پروتئین و گلوکوزینولات محتوی معنی دار (P>0.01) بود، چنانکه روش دوفازی منجر به افزایش حدود 15-10 درصد در میزان پروتئین و کاهش حدود 50 درصد در میزان گلوکوزینولات گردید. اسید فیتیک محتوی کنجاله ها تحت تاثیر رقم و روش استخراج نبود و اختلاف معنی دار (P>0.05) مشاهده نشد. pH بهینه استخراج پروتئین برای تمامی تیمارها، 12.0 بود. روش استخراج روغن دارای تاثیر معنی دار (P>0.01) روی حلالیت نیتروژن بود. بیشترین راندمان استخراج پروتئین در این تحقیق، 60.7 درصد و مربوط به کنجاله هگزانی واریته پی.اف بود. قابلیت استخراج اسید فیتیک در pH بین 12-11.5 (پی.اف هگزانی) و 16.2 (هایولا هگزانی و دوفازی) مشاهده شد. تاثیر pH بر میزان ترسیب پروتئین استخراج شده در محلول قلیایی بسیار معنی دار (P>0.01) بود. pH بهینه ترسیب برای تمامی کنجاله های آزمایشگاهی در دامنه تقریبا وسیعی (بین 4.5 تا 5.5) قرار داشت که بیش از 50 درصد از پروتئین های استخراج شده، به صورت رسوب بازیافت گردید. حدود 60 درصد از پروتئین موجود در هر دو نوع کنجاله به صورت دو محصول قابل استفاده شامل پسمان کنجاله و ایزوله پروتئینی رسوبی، جدا گردید. بیشینه راندمان بازیافت پروتئین رسوبی برای کنجاله هگزانی 15.4 درصد (رقم پی.اف) و برای کنجاله دوفازی 10.5 درصد (رقم کوانتوم) بود. ایزوله های پروتئینی رسوبی فاقد گلوکوزینولات و حاوی مقادیر کم (1.84-0.45 درصد) اسید فیتیک بودند.

کلمات کلیدی