در چند دهه اخیر هر چند سدسازی از نظر کمی روند افزایشی داشته، ولی معضل رسوب‌گذاری همواره به عنوان مهمترین عامل در کوتاه‌کردن عمر مفید سدها مطرح بوده است و سدهای مخزنی زیادی بدلیل پر شدن از رسوب متروکه شده‌اند. رسوبشویی هیدرولیکی تحت فشار یکی از تکنیک‌های موثر برای رفع مشکل رسوب‌گذاری در مخازن سد می‌باشد، که تاثیر بسیار موضعی داشته و معمولاً برای خارج کردن رسوبات نهشته شده اطراف ورودی آبگیر نیروگاه بکار می‌رود. از آنجاییکه انجام رسوبشویی تحت فشار تا زمان تعادل باعث هدر رفتن منابع آبی و همچنین موجب مشکلات زیست‌محیطی در پایین دست سد می‌گردد، لذا ضرورت بررسی زمانی نرخ رسوبات فرسایش یافته و شکل حفره آبشستگی احساس می‌شود. در این تحقیق مراحل شکل‌گیری حفره آبشستگی و تغییرات ابعاد حفره مورد بررسی قرار گرفت. بررسی زمانی توسعه مخروط آبشستگی برای شرایط هیدرولیکی مختلف نشان داد که الگوی کلی و مشترکی بر آن حاکم است. نتایج همچنین نشان می‌دهد که به ازای یک ارتفاع ثابت آب در مخزن و در یک زمان مشخص، میزان عمق آبشستگی برای دبی تخلیه بزرگتر، بیشتر است. در این حالت، در دبی‌های تخلیه بزرگتر مخروط آبشستگی زودتر به تعادل می‌رسد. همچنین در یک دبی ثابت و در یک زمان مشخص، میزان عمق آبشستگی در مقادیر کمتر از ارتفاع آب در مخزن (عمق پایاب)، بیشتر بوده و زمان تعادل حفره برای مقادیر کمتر ارتفاع آب در مخزن کمتر است.

کلمات کلیدی