بیماری ریزومانیا یکی از مهمترین بیماریهای چغندرقند محسوب می شود. ریزومانیا در اکثر نواحی چغندرکاری ایران به آستانه خسارت اقتصادی رسیده و در ارقام حساس میتواند تا صد در صد عملکرد خسارت وارد کند. عمده تحقیقات انجام شده در رابطه با این بیماری متمرکز بر فعالیت های به نژادی بوده و در زمینه اثرات این بیماری بر فعالیت های فیزیولوژیک چغندر قند، تحقیقات محدودی انجام شده است. به منظور مطالعه اثرات بیماری بر فرآیند های فیزیولوژیک چغندر قند آزمایشی در سال 1389 در مزرعه ای با خاک دارای آلودگی طبیعی در 4 تکرار و با استفاده از 4 رقم چغندر قند اجرا گردید. جهت بررسی شدت وقوع بیماری در ارقام مورد مطالعه از آزمون الیزا، شاخص نمره بیماری و شاخص قرائت کلروفیل متر استفاده شد. به منظور مطالعه اثرات این بیماری پارامترهای گیاهی شامل درجه حرارت برگ، میزان تعرق برگها و فلورسانس کلروفیل در زمان بسته شدن کانوپی (اواسط مرداد) و در نهایت عملکرد غده اندازه گیری شد. آنالیز شاخص های شدت وقوع بیماری و عملکرد غده نشان داد که واکنش ارقام انتخابی در گستره ای از بسیار متحمل تا بسیار حساس می باشند. میزان کارایی سیستم فتوسنتزی، شاخص قرائت کلروفیل متر و عملکرد غده در ارقام متحمل نسبت به ارقام حساس بالاتر بود. اختلاف معنی داری بین ارقام از نظر میزان تعرق و دمای برگ بدست نیامد اما در ارقام متحمل تعرق کمتر و دمای برگ بیشتر بود. همبستگی بین عملکرد غده با شاخص نمره بیماری، شاخص قرائت کلروفیل متر، کارایی سیستم فتوسنتزی و میزان تعرق برگها معنی دار بود. بر این اساس به نظر می رسد از این پارامتر ها بتوان به عنوان شاخص های تحمل به بیماری در ژنوتیپ های مورد اصلاح استفاده کرد.

کلمات کلیدی