دانش و روش قابل تقلید است. به نظر می رسد اگر بخواهیم بر این باور باشیم که -بهتر است برای وابسته نبودن به دیگران و حفظ عزت نفس، همه نیازمندیها را اعم از دانش و روش، به طرزی مستقلانه خود تولید کنیم-، گره بر باد زده ایم. تولید علم و فن به نام بومی سازی، امری نادرست است. اما بینشها را نه می توان تقلید کرد، نه می توان فی البداهه تولید نمود، و نه می توان به دست فراموشی سپرد. بینشها در محیط، زاده می شوند، رشد می کنند، بازشناسی می گردند و در امتزاج با دانشها و روشها، به کار بسته می شوند. بنابراین، بینشها یک امر تاریخی شده هستند. در باب معنای بومی سازی، شاید این تعبیر پذیرفتنی باشد که بتوان تجربه های تاریخی دیگران را ، با بایستگیها و الزامهای خودی، درآمیخت. گمان اساسی چنین است که علوم سیاسی زاییده غربیان، و دوران مدرنیته، مامای سیاست به مثابه بینش، دانش و روش بوده است. این گمانه زنی چه درست باشد چه نادرست، اکنون علوم سیاسی در ایران دچار یک معضل اساسی گشته، زیرا یکسان و همشکل شده است؛ به این معنا که هیچ تفاوتی میان دانشگاههای کشور از حیث متون، محتوا، منابع و برنامه ریزی درسی وجود ندارد. این همانندی سبب تکرارِ یکدستیها شده و جذابیت دانشگاهها را کاسته است. بهتراست با توجه به مقتضیات محیطی/ بومی، علوم سیاسی در هر دانشگاهی، معطوف به اندیشه ها،‌ سنن،‌ عرف، فرهنگ، باورها وتاریخ هر منطقه شود و به اصطلاح، علوم سیاسی در هر دانشگاهی واجد صفت مکتب (School) یا سبک ویژه (Style) گردد. شاید بتوان برای مکتب پیشنهادی و نوبنیانِ خراسان بزرگ در علوم سیاسی، به ویژگیهایی همچون پیوستگی تمدنی/ فرهنگی با منطقه آسیای مرکزی، پیوستارِ اسلامی در حلقه های ارتباطیِ میانِ ایران/ آسیای مرکزی / کشورهای اسلامی، اشتراک در زبان و ادب پارسی، همانندیهای تاریخی، راه ابریشم به منزله بازنمون دیپلماسی فرهنگی و دیپلماسی اقتصادی، و وجود زمینه هایی مساعد برای بازپیرایی و بازپیداییِ اسلام فرهنگی، اشاره نمود. تشخص و تمایز علوم سیاسی در دانشگاههای ایران، سبب کاهش سردرگمیها و تکرارها می شود و استاد و دانشجو، مطابق باورها و علایق خود می توانند دانشگاهی را انتخاب کنند که با ایستارهای فرهنگی آنان قرابت داشته باشد. تشخص/ تمایزیابی علوم سیاسی در دانشگاههای گوناگون کشور سبب می گردد نوعی آمیزش عقلانی میان بینش (که امری بومی است) با دانش و روش (که ممکن است بومی نباشد) پدیدار شود.

کلمات کلیدی