هدف از نگارش این مقاله استنباط دلالت های تربیتی مرتبط با اخلاق تدریس از مواضع علامه طباطبایی در مبحث اعتباریات می‌باشد. پرسش اساسی این است که آیا بحث از ارزش‌های اخلاقی در نظریه اعتباریات علامه می‌تواند با مبحث ارزش‌های اجتماعی و فرهنگ مرتبط شود و زمینه‌ای برای حل تعارضات اخلاقی تدریس به طور مثال، اقتدار معلم در برابر آزادی یادگیرنده، فراهم کند؟ در این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، ضمن تحلیل برخی مفاهیم مرتبط، بررسی پیشینه اخلاق حرفه‌ای و اخلاق تدریس، رویکردهای عمده اخلاق هنجاری مانند؛ وظیفه‌گرایی، نتیجه‌گرایی، اخلاق مبتنی بر فضیلت و سازنده‌گرایی، و چگونگی برخورد هر یک از آنها با تعارضات اخلاقی در تدریس نشان داده شده است. در ادامه به بررسی تطبیقی نظریه اعتباریات علامه و وجوه اشتراک و افتراق آن با آن‌چه سازنده‌گرایان در زمینه ارزش‌های اجتماعی مطرح می‌کنند؛ پرداخته شده و سپس کاربرد نظریه اعتباریات در حل تعارضات اخلاقی در حین تدریس مورد توجه قرار گرفته است. تدریس همواره با پیچیدگی‌ها و مسایل نوظهوری همراه است و رویکردهای اخلاق هنجاری در مواجهه با مسائل اخلاقی برای پاسخ گویی همیشه مجهز به پاسخ های آماده ای نیستند. این پیچیدگی ها و مسایل نوظهور، نیاز به نگاه های و نظریه های جدید را نیز خاطرنشان می سازد. سازنده گرایی رویکردی است که با توجه به آن، مربیان می‌توانند با استفاده از بافت فرهنگی جامعه، به تعارضات اخلاقی در فرایند تدریس توجه کنند. از سوی دیگر، براساس نظریه اعتباریات علامه، اگرچه مفاهیم اخلاقی دارای ارزش‌هایی ثابت و مطلقند؛ اما مصادیق اخلاقی بر حسب موقعیت‌ها متفاوت می گردند. اگرچه سازنده گرایان نگاهی کاملاً نسبی‌گرایانه به اصول اخلاقی دارند؛ اما می‌توان وجه اشتراک آنان با نظریه علامه را در این دانست که ایشان نیز به ارزش‌های اجتماعی که ذهن بشر در قلمرو بایدها و نبایدهای اخلاقی می‌سازد، توجه کرده و آن‌ها را برای رسیدن به کمال انسان ضروری می‌دانند. مربیان می توانند ضمن توجه به فطرت اخلاقی انسان و تایید اصول کلی اخلاق، به عاملیت انسان، نقش فرهنگ و عادات و ارزشهای اجتماعی نیز در حل مسائل اخلاقی تدریس توجه ویژه داشته باشند.

کلمات کلیدی