در بررسی نقاط مختلف کشورمان، با روستاهایی مواجه می‌شویم که به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود از جمله معماری، آب و هوای دلپذیر و... به عنوان یک ظرفیت مهم و اصلی در حوزه گردشگری مطرح می‌شوند. گردشگری روستایی، یکی از شاخه‌های بااهمیت در صنعت گردشگری است که بحث‌های زیادی را در محافل مختلف به خود اختصاص داده است. گردشگری یکی از فرصت‌هایی است که می‌تواند علاوه بر منافع اقتصادی، زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی را نیز در بر بگیرد. در این میان، معماری بومی مساکن به دلیل زیبایی، استفاده از مصالح بومی و هماهنگی با شرایط محیطی و برخورداری از مناظر و چشم اندازهای طبیعی از جمله مهم‌ترین عوامل موثر در جذب گردشگران داخلی و خارجی محسوب می‌شود. هدف از انجام این پژوهش، تحلیل کالبدی- فضایی معماری بومی مسکن روستایی و نقش آن در توسعه گردشگری است که به صورت مطالعه موردی در روستای دهبار شهرستان طرقبه و شاندیز صورت گرفته است. سئوال های اصلی مقاله این است که آیا مساکن روستای دهبار با معماری بومی، توانسته در جذب گردشگر موثر باشد؟ و ساختارها و کارکردهای عناصر و سازه های مساکن بومی این روستا چگونه است؟ آیا بین آن‌ها رابطه معناداری وجود دارد؟ روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و به دو صورت مطالعات اسنادی - کتابخانه‌ای و میدانی (مصاحبه و مشاهده) انجام شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، کوهستانی بودن منطقه سبب شده که ساخت و ساز روستا منطبق بر شرایط طبیعی باشد؛ بطوریکه خانه‌ها به صورت پلکانی ساخته شده است. کوچه‌ها و معابر بسیار باریک و صعب‌العبور است. مصالح ساختمانی به کار گرفته شده در روستای دهبار چوب، گل، خشت خام و سنگ است که بر گرفته از محیط طبیعی روستاست و همین عوامل باعث زیبایی منظر مساکن روستای دهبار شده و در جذب گردشگر موثر بوده است؛ به گونه ای که در سال اخیر حدود 550 نفر از این روستا بازدید کرده‌اند که این امر باعث ایجاد اشتغال برای 35 نفر در روستا و مسیر دسترسی به روستا شده است. همچنین عوامل جغرافیایی چون توپوگرافی و جهت باد، بر جهت استقرار مساکن و نوع پوشش سقف‌ها بسیار موثر بوده است.

کلمات کلیدی