نظم اجتماعی از بنیادی‌ترین چالش‌های جامعه‌شناختی است.وجود حداقلی از جهت‌گیری‌های جمع گرایانه جهت شکل‌گیری نظم اجتماعی برای هر جامعه ضرورت دارد. توجه به نفع فردی و نادیده گرفتن حقوق جمع یکی از سؤالات و معضلات اساسی جامعه‌شناسی است. زندگی در مجتمع‌های مسکونی یکی از موقعیت‌هایی است که افراد منافع فردی خود را در مقابل منافع جمعی گروه می‌بینند. مشکلاتی چون بی‌نظمی‌های رفتاری، عدم رعایت نظافت، عدم پرداخت شارژ، استفاده شخصی از فضاهای عمومی، فعالیت در ساعات غیرمعمول، رفت‌وآمدهای زیاد ساکنین و مهمانان، جای پارک‌ها، سروصدای زیاد در آپارتمان ازجمله مشکلاتی هستند که به علت نبود تمایلات جمع گرایانه در مجتمع‌های مسکونی وجود دارد. زندگی در مجتمع‌های مسکونی بدون همکاری دشوار است. ازاین‌رو در این مقاله سعی شده است تا با استفاده از روش نظریه زمینه‌ای و مصاحبه با ساکنین مجتمع‌های مسکونی در شهر مشهد، به فهم ذهنی آنان از همکاری در مجتمع مسکونی، چگونگی تحقق، عوامل و پیامدهای آن دست‌یابیم. بر این اساس با استفاده از شیوه‌ی نمونه‌گیری نظری و ملاک اشباع نظری سه مجتمع مسکونی انتخاب و 14 مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با مطلعین کلیدی همچون «ساکنین مجتمع مسکونی» و «مدیر ساختمان» در شهر مشهد صورت گرفت. بر پایه تجزیه‌وتحلیل یافته‌ها و با استفاده از شیوه‌ی کدگذاری، چهار مقوله محوری زمینه‌ساز شکل‌گیری همکاری به دست آمد: محدودیت‌های ساختاری، خصایص شخصی همکاری گریز، فاصله تعاملی، سازمان‌دهی کنش‌ها. مقوله‌ی هسته در این مقاله «همکاری» است که دربرگیرنده‌ی مقولات فوق می‌باشد. در صورت وجود این مقولات، همکاری، سازمان‌دهی کنش جمعی و به دنبال آن نفع جمعی در مجتمع مسکونی شکل پیدا می‌کند.

کلمات کلیدی