هدف از تحقیق حاضر، دستیابی به حداکثر عملکرد دانه و خصوصیات کیفی مناسب ارقام مختلف گندم نان و دوروم در تاربخ کاشت مطلوب و تاریخ¬های کاشت تأخیری بود. به همین منظور آزمایشی بصورت کرت¬های خرد شده در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی واقع در شهرستان مشهد در سال زراعی 1392- 1391 به اجرا در آمد. فاکتور اصلی شامل تاریخ کاشت مطلوب (اول آبان) و تاریخ¬های کاشت تأخیری (پانزدهم آذر، اول اسفند، دهم اسفند، بیستم اسفند) و فاکتور فرعی شامل رقم گندم نان (بهار، پیشگام، پیشتاز، میهن، فلات و کریم) و دو رقم گندم دوروم (دنا و دهدشت) بودند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، اثر تاریخ کاشت و رقم و اثر متقابل آنها بر عملکرد دانه، شاخص گلوتن و در صد پروتئین معنی¬دار شد. با تاخیر در کاشت عملکرد دانه کاهش یافت اما شاخص گلوتن و در صد پروتئین روند افزایشی داشتند. رقم گندم دهدشت با میانگین عملکرد دانه 4/4 تن در هکتار و ارقام پیشتاز، فلات، دنا و کریم با میانگین عملکرد دانه 3/4 تن در هکتار در تاریخ¬های مختلف کاشت از بالاترین عملکرد دانه نسبت به سایر ارقام برخوردار بودند. رقم دوروم دهدشت با 38/13 در صد و رقم فلات با 90 در صد به ترتیب بالاترین میانگین درصد پروتئین و شاخص برداشت را دارا بودند. ارقام پیشتاز و کریم از شاخص گلوتن و در صد پروتئین مناسب برخوردار بودند و رقم دوروم دنا با 14/13 درصد پروتئین بعد از رقم دهدشت قرار گرفت. اگرچه بین عملکرد دانه ارقام دوروم و نان تفاوت معنی¬داری نبود ولی شاخص گلوتن ارقام گندم دوروم در کشت¬های تأخیری کمتر بود.

کلمات کلیدی