اینولین ترکیبی فیبری و غیر قابل هضم یا با قابلیت هضم اندک میباشد که در گیاهان مختلف یافت میشود و مقدار آن از یک درصد در موز تا بیشتر از 15 درصد در ریشه کاسنی متغیراست. از آنجایی که گیاه کنگرفرنگی یکی از منابع مهم اینولین محسوب میشود، در این تحقیق استخراج اینولین از ریشه گیاه دارویی کنگرفرنگی و بهینهسازی شرایط ستخراج جهت رسیدن به بالاترین میزان راندمان استخراج بوده است. ریشههای گیاه در شهریور ماه 1394 ، از مزرعه ی تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان جمع آوری و عمل استخراج اینولین از ریشه با استفاده از حلال آب گرم و روش سطح پاسخ به انجام رسید. روش سطح پاسخ، در مقایسه با روش های پرحجم مانند فاکتوریل کامل، (CCD) و طرح مرکب مرکزی (RSM) 35 )، دمای ، 65 و 50 min) ارجحیت دارد. در این تکنیک جهت بهینهسازی فرآیند استخراج اینولین، سه متغیر زمان استخراج 1:3 ) به عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شدند ، 55 درجه سانتی گراد) و نسبت آب به ریشه ( 1:9 و 1:6 ، استخراج ( 95 و 75 و تاثیر آنها برراندمان استخراج اینولین مورد بررسی قرار گرفت. سپس مدلهای خطی، اثر متقابل و درجه دوم بر راندمان و ضریب (R ضریب تبیین کلی ( 2 ،(Lack of fit) استخراج اینولین مورد ارزیابی قرار گرفتند، همچنین آزمون ضعف برازش R تبیین کلی تنظیم شده ( 2 R و نیز مقادیر Lack of fit به منظور بررسی شایستگی مدل محاسبه شدند. بررسی آزمون ( adjusted 2 و R2 مناسب بودن مدل درجه دوم را نشان داد، که این مدل جهت یافتن بهترین شرایط فرایند با بیشترین بازده استخراج ، adjusted 8 درصد، مربوط به / مورد استفاده قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد، بالاترین میزان راندمان استخراج اینولین به میزان 01 35 دقیقه و نسبت آب به ریشه ( 1:9 ) با میزان مطلوبیت 92 درصد می باشد.

کلمات کلیدی