چکیده این تحقیق به منظور بررسی اثر تیمار حلال‌های متانول، اتانول، استون (۵۰، ۹۰ و ۱۰۰ درصد) و آب مقطر بر روی میزان ترکیبات آنتی اکسیدانی (فنل کل، تانن ها، فلاونوئیدها، آنتوسیانین ها) میوه عناب (Ziziphus jujube Miller)، انجام شد. فعالیت آنتی اکسیدانی هر یک از عصاره‌ها نیز به روش‌های DPPH وFRAP مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که استون ۵۰ درصد در استخراج ترکیبات فنل و فلاونوئید کل به ترتیب با مقادیر (۲۰/۷۹۸ میلی گرم گالیک اسید در ۱۰۰ گرم ماده خشک) و (۷۳/۱۸۷۱ میلی گرم کوئرستین در ۱۰۰ گرم ماده خشک)، بهترین عملکرد را در میان سایر حلال‌ها داشته است. استخراج آنتوسیانین، با متانول ۵۰ درصد (۳۱/۶ میلی گرم سیانیدین ۳- گلوکوزید در ۱۰۰ گرم ماده خشک) و استخراج تانن با متانول ۱۰۰ درصد (۴/۶۶۹ میلی گرم کاتکین در ۱۰۰ گرم ماده خشک)، دارای بالاترین بازده استخراج بوده است. در تمامی موارد آب از حداقل قابلیت استخراج متابولیت‌های ثانویه در بین سایر حلال‌ها برخوردار بود. در بررسی خاصیت آنتی اکسیدانی میوه عناب به دو روش DPPH و FRAP مشخص گردید که خاصیت آنتی اکسیدانی آن‌ها مستقیما تحت تاثیر مقادیر ترکیبات فنلی قرار گرفته است. در میان حلال‌های مورد استفاده، استون ۵۰ درصد بهترین بازده را در روش DPPH ( ۰۲/۲۹=IC۵۰) و روش FRAP (۱۱/۵ میلی مول آهن II در ۱۰۰ گرم ماده خشک) نسبت به سایر حلال‌ها داشت. بر اساس نتایج می‌توان گفت درصد مهار کنندگی DPPH و FRAP با کاهش غلظت حلال‌های متانول و استون رابطه مستقیم دارد. نتایج این تحقیق نشان داد که تفاوت در نوع، خلوص و قطبیت حلال‌ها و تفاوت در جزئیات روش استخراج عصاره (مانند زمان استخراج، سرعت اختلاط، نسبت میزان پودر به حلال و اندازه ذرات پودر) بر میزان استخراج متابولیت‌های ثانویه تاثیر می‌گذارند. کلمات کلیدی: آنتوسیانین; تانن; روبشگری رادیکال‌های آزاد; فلاونوئید; فنل

کلمات کلیدی