یکی از انواع انسجام واژگانی، باهم‌آیی‌ها هستند که به عنوان صورتهای زبانی از مهمترین مشخصههای هر زبان به شمار میروند و با واژه‌شناسی و معناشناسی ارتباط ناگسستنی دارند. بررسی باهم آیی‌ها در آثار شاعران و نویسندگان پهنة ادب فارسی امری قابل توجه است. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی خمسة نظامی از منظر باهم‌آیی‌ها است. یافته‌های این تحقیق نشان میدهد که باهم‌آیی‌ها در خمسة نظامی بر سه نوع هستند: باهم‌آیی‌های که در آن‌ها میان واژه‌های هم‌آیند، روابط مفهومی وجود دارد. انواع این روابط مفهومی عبارتند از: ترادف معنایی، تضاد و تقابل و شمول معنایی. نوع دیگر، باهم‌آیی‌هایی هستند که از ترکیب اسم و صفت به وجود می‌آیند و در آخر، باهم‌آیی‌های تلمیحی می‌باشند که خود بر دو قسم هستند: باهم‌آیی‌های ملهَم از قرآن و باهم‌آیی‌های اساطیری. بررسی باهم‌آیی‌ها در خمسة نظامی می‌تواند گامی در راستای شناخت بیش از پیش زبان این شاعر نامی به شمار رود. این مطلب میتواند تأییدی بر انسجام، استواری و پختگی زبان نظامی درنظر گرفته شود

کلمات کلیدی