میان واژگان زبان روابط مفهومی وجود دارد؛ واژگانی که این روابط را دارند به صورت همنشینی یا جانشینی در ساخت‌های زبانی ظاهر می‌شوند. یکی از این روابط،رابطۀ باهمآیی 1 است که بیانگر همنشینی دو یا چند واژه است؛ به گونه‌ای که احتمال باهم آمدن آنها قابل پیش‌بینی باشد. باهم‌آیی واژگانی هر زبان، از ارکان مهم زبان و ادب و نموداری از افکار و عادات یک قوم است. خلاقیت شاعر در انتخاب و ترکیب و تلفیق واژگان در محور همنشینی زبان ، تناسب معنایی و لفظی دلپذیری را ایجاد می‌کند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های اشعار فردوسی نیز استفاده از باهم‌آیی‌های واژگانی است. هدف از پژوهش حاضر بررسی انواع باهم‌آیی‌های موجود در شاهنامه و دسته‌بندی آنها است. یافته‌های حاصل از انجام پژوهش نشان می‌دهد که انواع باهم‌آیی‌ها در شاهنامه عبارتند از: باهم‌آیی‌های حوزه‌ای، تداعی معنایی، تلمیحی، حجمی، علّی،اصطلاحی و صفتی. به‌علاوه، داده‌ها نشانگر این هستند که انواع باهم‌آیی‌ها در شاهنامه را می‌توان از منظر روابط مفهومی مانند باهم‌آیی مترادف، متضاد، شمول معنایی،جزءواژگی و غیره بررسی کرد. با توجه به معیارهایی که در بررسی باهم‌آیی‌های این اثر استفاده شده است، می‌توان علل همنشینی اغلب واژگان را در آثار شاعران دریافت

کلمات کلیدی