در این پژوهش اثرات جایگزینی کامل دانه جو با سبوس گندم در جیره دام مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش با استفاده از 12 راس بز شیری نژاد سانن در قالب طرح کاملاً تصادفی به مدت 21 روز انجام شد که بزها در سه گروه 4 راسی قرار گرفتند. تیمارهای آزمایشی شامل: 1- تیمار دارای 25 درصد جو و 10 درصد سبوس گندم (شاهد)، 2- تیمار فاقد جو و دارای 25/37 درصد سبوس گندم و 3- تیمار فاقد دانه جو و 5/34 درصد سبوس گندم به علاوه 2 درصد پودر چربی بودند. در هفته پایانی آزمایش جهت تعیین مصرف خوراک روزانه، خوراک باقی­مانده از روز قبل جمع­ آوری و توزین گردید و پس از کسر آن از خوراک ریخته شده در آخور، مشخص شد که مصرف خوراک 3 تیمار اختلاف معنی­ داری با یکدیگر نداشتند (05/0<p). در ادامه پس از اندازه‌گیری قابلیت هضم خوراک به روش خاکستر نامحلول در اسید، مشخص شد که قابلیت هضم ماده خشک، پروتئین خام، ADF و ماده آلی در تیمار شاهد بیشتر از دو تیمار دیگر بود و این اختلاف معنی‌دار شد (05/0>p) ولی قابلیت هضم NDF در بین تیمارها معنی‌دار نشد (05/0<p). مایع شکمبه سه ساعت پس از خوراک ­دهی توسط لوله مری از هر دام اخذ گردید و پس از اندازه­ گیری pH آن توسط دستگاه pH ­ سنج، مشاهده شد که این پارامتر در تیمارهای 2 و3 بیشتر از تیمار شاهد بود که اختلاف آنها نیز معنی‌دار شد (05/0>p). رکورد شیر تولیدی روزانه بزها اندازه ­گیری شد و مشاهده­ شد که رکورد شیر تولیدی تیمار شاهد از بقیه تیمارها بالاتر بود و اختلاف بین آنها معنی­ دار گردید (05/0>p). سپس نمونه­ های شیر توسط دستگاه میلکواسکن کارخانه بشیر مشهد آنالیز شدند و مشخص شد که فقط درصد چربی شیر در بین تیمارها اختلاف معنی ­دار داشت (05/0>p) و تیمار 3 دارای بیشترین درصد چربی شیر بود. راندمان تولید شیر در بین تیمارها دارای اختلاف معنی ­دار بود که بیشترین راندمان مربوط به تیمار 3 بود (05/0>p). همچنین انرژی موجود در شیر سه تیمار بر اساس چربی شیر تخمین زده شد و مشخص گردید که انرژی شیر تیمارهای 1 و 2 با هم تفاوت معنی‌داری نداشتند (05/0<p) ولی انرژی شیر تیمار 3 از دو تیمار دیگر بیشتر بود که این اختلاف نیز معنی‌دار شد (05/0>p). سرانجام اختلاف وزن بدن بزهای هر سه تیمار در شروع و پایان آزمایش محاسبه شد و مشخص گردید که در پایان آزمایش، اختلاف وزن بدن دام­ ها دارای اختلاف معنی ­داری با یکدیگر نبودند (05/0<p). در کل می‌توان این­گونه نتیجه ­گیری کرد که حذف کامل جو از جیره بزهای سانن منطقی نبوده و چنانچه بر اساس شرایط اقتصادی و رقابتی تصمیم به چنین کاری گرفته شود، بهتر است که حدود 2 درصد پودر چربی نیز به جیره دام افزوده شود. البته ناگفته نماند که به علت قیمت زیاد این مکمل نسبت به جو، بهای تمام شده خوراک دام افزایش یافته که بالطبع روی قیمت شیر تولیدی و ترکیبات آن نیز اثر افزایشی می­ گذارد.

کلمات کلیدی