آموزش آواشناسی فرآیندی پیچیده است که شامل عواملی چون نیازسنجی، برنامه‌ریزی، انتخاب الگو و شیوه‌های تدریس، تهیه‌ی محتوای آموزشی مناسب، فنّ تدریس و بازخوردهای آموزشی آن می‌باشد. از میان عوامل مذکور به نظر می‌رسد انتخاب الگویی کارآمد جزو مهم‌ترین عوامل به شمار می‌آید چراکه انتخاب چارچوبی مشخص و نظری کمک شایانی به تهیه و تدوین محتوای آموزشی و شیوه‌ی تدریس مدرس خواهد نمود. از میان عوامل مختلفی که در امر یادگیری دخیل هستند، می‌توان به کاربرد حواس و هیجانات فراگیران در تدریس اشاره نمود. زیرا فراگیران زبان فارسی درس آواشناسی را اغلب بی‌روح و عاری از خلاقیت تلقی کرده و علاقه‌ی کمتری نسبت به یادگیری آن دارند و این امر در حالی است که شناخت آواهای زبان فارسی گام نخست در فراگیری این زبان است. بنابراین، باید به هیجان زبان‌آموزان در تدریس این درس اهمیت داده شود. مفهوم هَیَجامَد ادغامی از دو واژه‌ی «هیجان» و «بسامد» است که به تأثیر هیجانات ناشی از استفاده‌ی حواس در یادگیری مفاهیم اشاره می‌کند و متشکل از سه مرحله‌ی‌ هیچ‎آگاهی (تهی)، برون‌آگاهی (شنیداری، دیداری، لمسی-حرکتی) و درون‌آگاهی (درونی و جامع) است. نوشته‌ی حاضر می‌کوشد تا به منظور کیفیت‌بخشی روش تدریس آواشناسی زبان فارسی، با در نظرگرفتن این مفهوم و مؤلفه‌های سه‌گانه‌ی آن (هیجان، حواس و بسامد)، این الگو را به عنوان الگویی مناسب در امر تدریس مباحث آواشناسی پیشنهاد دهد. براساس این الگو، مدرس نقش حس‌آگاه را ایفا کرده و با درگیری حواس زبان‌آموزان به‌صورت سلسه‌مراتبی، می‌تواند یادگیری آواهای زبان فارسی را از مرحله‌ی هیچ‌آگاهی به مرحله‌ی درون‌آگاهی سوق می‌دهد. در نتیجه با درگیری حواس بیشتر مطالب آواشناسی برای زبان‌آموزان درونی شده و آنان به درک عمیقی از آواهای زبان فارسی دست می‌یابند. بنابراین، به‌نظر می‌رسد این شیوه‌ی تدریس جایگزین مناسبی برای روش‌های سنتی درس آواشناسی زبان می‌یاشد و می‌تواند با درگیری حواس بیشتر، میل و رغبت بیشتری را در زبان‌آموزان ایجاد کند.

کلمات کلیدی