همیت آموزش زبان زمینه‌ساز پژوهش‌های متعدد بوده و براین‌اساس، رویکردهایی پیشنهاد شده است؛ از جمله کاربست ادبیات در آموزش زبان. عمدة این پژوهش‌ها، معطوف به محتوای فرهنگی و استفاده مستقیم یا بازنویسی متون ادبی است اما آنچه هدف این جستار است الگوپذیری از چهارچوب زبانی این متون برای تولید محتوای آموزشی است. این که کدام متن ادبی الگوی مناسبی برای آموزش زبان ارائه می‌کند و چه ویژگی‌ دارد که فرایند یادگیری را تسهیل می‌کند، مسئله این پژوهش است. اصالت متن و داشتن زبان قابل فهم از اولین مؤلفه‌هایی است که محققان این حوزه برای یک متن آموزشی برشمرده‌اند. بر این مبنا شاهنامه فردوسی به عنوان یک متن اصیل و معتبر که نقشی مؤثر در حفظ زبان فارسی داشته و نسبت به دیگر متن‌ها تقدم زمانی و زبانی زنده دارد، مرجع این پژوهش قرار گرفت. به نظر می‌رسد بررسی روابط واژگانی شاهنامه، بتواند الگوی مناسبی در تدوین محتوا وآموزش زبان فارسی به‌دست دهد. بررسی توصیفی- تحلیلی روابط واژگانی در نمونة آماری نشان داد نزدیک به 40% واژگان دارای پیوندهای دوتایی‌اند که نیمی از آن‌ها خارج از تعریف هم‌آیندها قرار می‌گیرند، ازاین‌رو عبارت «دوگانه‌های واژگانی» پیشنهاد می‌شود. این روابط واژگانی، به صورت ناخودآگاه، با فعال کردن دانش پیشین واژگانی و دایرة المعارفی، مخاطب را در درک متن یاری می‌نماید. نتایج آموزش زبان بر پایه دوگانه‌های واژگانی و به‌کارگیری آن در یادگیری واژه و درک مطلب نیز نشان داد تفاوت معناداری بین عملکرد دو گروه آزمایش و کنترل وجود دارد و تأیید می‌کند کاربست دوگانه‌های واژگانی در افزایش میزان یادگیری زبان‌آموزان مؤثر است.

کلمات کلیدی