یکی از سؤالات بنیادین در ارتباط با تحلیل حقوق قراردادی در عرصة حقوق مالکیت فکری، وضعیت قرارداد لیسانس فضولی است به این معنا در صورتی که لیسانس‏دهنده در زمان اعطای حق بهره‌برداری به لیسانس‏گیرنده مالک حقوق مالکیت فکری نباشد و یا اختیار انعقاد قرارداد را نداشته باشد، از حیث حقوقی، قرارداد یادشده چه وضعیتی دارد؟ در پاسخ به سؤال طرح‌شده میان دکترین مالکیت فکری سه دیدگاه قابل طرح است. برخی بطلان قرارداد را مناسب دانسته‏اند. زیرا در فرض فضولی بودن قرارداد، تنها چنین وضعیتی، حقوق انحصاری دارندة مالکیت فکری را حفظ می‏کند. در مقابل، گروه دیگر، مطابق قواعد عمومی حاکم بر قراردادها قائل به عدم نفوذ قرارداد لیسانس هستند. با این حال، برخی از دکترین داخلی، با این استدلال که اولاً به دلیل وجود تعارض با مبانی حقوق اختراعات و دوم تحلیل مبتنی بر نظام ثبت اسناد و نهایتاً حمایت از دارندة با حسن‌نیت و با تأکید بر تحلیل‌های اقتصادی، قائل به دیدگاه صحت هستند. نوشتة حاضر با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی و نقد دلایل بطلان و نظریة صحت به این نتیجه رسیده است که وضعیت عدم نفوذ در پاره‏ای از موارد مطابقت بیشتری با قواعد حقوقی حاکم بر لیسانس دارد.

کلمات کلیدی