آموزش، رکن اساسی پرورش نسل بعد و مبحثی مهم در به روزرسانی علوم است که به دلیل شکل‌گیری شخصیت و تفکر دانش‌آموز در دورة ابتدایی، اهمیت ویژه‌ای دارد. از سویی دیگر، بخش حائز اهمیت زندگی هر فرد، دوران تحصیل اوست و کمیت و کیفیت این دوران نقش بسزایی در آیندة او دارد و به جاست که در تقویت آن با در نظر گرفتن احساس، عواطف و هیجان‌های دانش‌آموز، کوشید. یکی از راه‌های تقویت کیفیت و کمیت دوران تحصیل، تقویت کیفیت و کمیت منابع آموزشی است چرا که کارآمدن بودن آن موجب موفقیت دانش‌آموز در یادگیری و معلم در یاددهی است. از این رو، پژوهش حاضر که از نوع تلفیقی (کمی-کیفی) و کاربردی است، به کمک مصاحبة نیمه‌ساختاریافته از 29 معلم شش پایة مقطع ابتدایی با سابقة بالای 10 سال، به استخراج نکته‌های کلیدی در خصوص محتوای کتاب‌های درسی نگارش شش پایة مقطع ابتدایی پرداخته و سپس پس از طراحی پرسشنامة «بررسی محتوای کتاب درسی نگارش اول تا ششم مقطع ابتدایی بر مبنای الگوی هَیَجامَد»، جهت بررسی و تحلیل محتوای کتاب‌های نگارش شش پایة مقطع ابتدایی در پرتوی الگوی هَیَجامَد (هیجان+‌بسامد) پرداخته ‌است. هَیَجامَد تلفیقی از هیجان و ‌بسامد ‌است که شامل سه مرحلة هیچ‌آگاهی، برون‌آگاهی و درون‌آگاهی و 6 سطح سلسله‌مراتبی تهی، شنیداری، دیداری، لمسی‌حرکتی، درونی و جامع است و توجه ویژه‌ای بر تأثیر هیجان‌های ناشی از درگیری حواس در یادگیری دارد. این پرسشنامة محقق‌ساخته در قالب 5 خرده مقیاس (شنیداری، دیداری، لمسی ـ ‌حرکتی، درونی و جامع)، شامل 20 آیتم است که روایی آن از روش تحلیل عامل تأییدی و آزمون تک عامل هارمن و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ با مقدار 93/0 تأیید شد. در آخر بر مبنای پرسشنامة موجود، بازبینة محقق‌ساختة «تحلیل کتاب‌های نگارش شش پایة مقطع ابتدایی براساس الگوی هَیَجامَد» طراحی و بر مبنای آن شش کتاب نگارش مقطع ابتدایی مورد ارزیابی قرار گرفت. داده‌های آماری با استفاده از نرم‌افزار SPSS (نسخة 26)، آزمون خی دو و آمار توصیفی، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دهندة تفاوت معناداری میان میزان بهره‌گیری از سطوح الگوی هَیَجامد در کتاب‌های نگارش شش پایة مقطع ابتدایی بود و تحلیل‌ها نشان داد که فراوانی سطوح لمسی ـ حرکتی، درونی و جامع با کمترین استفاده و فراوانی سطح دیداری با بیشترین استفاده، پرکاربردترین سطح در کتاب‌های نگارش است. افزون بر این، میزان استفاده از سطوح هَیَجامَد در شش کتاب نگارش، جز یک مورد از سطح دیداری فراتر نرفته و در سطح دیداری متوقف شده بود. بنابراین، پیشنهاد نگارندگان بر آن است که با توجه به اهمیت نگارش در تمام سطوح علمی، نخست کتاب نگارشِ مجزا برای این مقطع (به‌خصوص دورة دوم مقطع ابتدایی) تهیه و تدوین شود و در مرحلة بعد این کتاب‌ها، به دلیل اهمیت این دوره، براساس سطوح هَیَجامَد مورد بازنگری قرار گیرد و تلاش شود تمرین‌های نگارش به‌گونه‌ای باشد که دانش‌آموزان را به سطح درون آگاهی برای نهادینه شدن مطالب، سوق دهد تا با کمک حواس پنج‌گانه و هیجان دانش‌آموز مطالب را در او نهادینه و یادگیری را افزایش دهند.

کلمات کلیدی