میزان دغدغه‌مندی معلّمان نسبت به دانش‌آموزان و آیندۀ آن‌ها اثر به‌سزایی در کیفیّت تدریس دارد. در محیط کار، جامعه و خانواده، عواملی وجود دارند که می‌توانند باعث کاهش دغدغۀ معلّمان نسبت به دانش‌آموزانشان شوند و می‌توان با یافتن، کنترل و حذف برخی از این عوامل، به‌طور قابل توجّهی بر بازدهی وکیفیّت تدریس معلّمان افزود. در راستای یافتن این عوامل، در پژوهش کیفی حاضر مصاحبه‌ای نیمه‌ساختاریافته با چهل و پنج معلّم زن و مرد درس ادبیّات فارسی در مقاطع متوسطۀ اول و دوم انجام شد. سپس با استفاده از سطوح دغدغه‌مندی، بر اساس میزان دغدغه‌مندی نسبت به دانش‌آموزان، معلّمان به پنج گروه هیچ‌دل (98/19%)، برون‌دل (18/31%)، درون‌دل96/39%)، فرادل ( 88/8%) و ترادل (0%) دسته‌بندی شدند و عوامل اثرگذار بر میزان دغدغه‌مندی آن‌ها مورد بحث قرار گرفت. نتایج نشان داد بی‌انگیزگی دانش‌آموزان نسبت به برخی کلاس‌ها، وجود بیماری‌های جسمی و روحی در معلّم و یا نزدیکان او، تفاوت پایه‌های تحصیلی در نظر معلّم، بی‌علاقگی نسبت به تدریس، کم‌ارزشی و بی‌اهمیّتی بعضی از دروس در نظر معلّم، نبود برنامه‌هایی برای قدردانی از معلّمان برتر، نبود امنیّت شغلی و مزایا برای معلّمان غیررسمی، انواع مشکلات خانوادگی و اجتماعی، حقوق و مزایای ناچیز و تدریس درس مغایر با رشتۀ تحصیلی معلّم، از جمله عواملی هستند که کاهش دغدغه‌مندی معلّم نسبت به اوضاع دانش‌آموزان و به دنبال آن فراتر نرفتن او از سطوح اولیۀ دغدغه‌مندی را در پی دارند. بنابراین، با در پیش گرفتن سیاست‌های مناسب استخدامی و شغلی توسط مسئولین مربوط می‌توان در مسیر برطرف‌کردن عوامل کنترل‌پذیر گام برداشت که این مهم می‌تواند افزایش انگیزۀ معلّم نسبت به تدریس و دغدغه‌مندی او نسبت به شاگردان را به‌دنبال داشته باشد.

کلمات کلیدی