عنوان : ( آشکارسازی کانون های فرامرزی انتشار گرد و غبار شمال شرق ایران )
نویسندگان: علیرضا راشکی , سعید جاهدی پور , سجاد طالقانی ,
Full Textچکیده
شمال شرق ایران و به خصوص استان خراسان رضوی تحت تأثیر اثرات منفی گرد و غبار فرامرزی است. گردوغبار در این مناطق فعالیت‌های اقتصادی و سلامت هزاران نفر را تحت تأثیر خود قرار داده است. بیابان‌های آسیای مرکزی به خصوص ترکمنستان، ازبکستان، قزاقستان و حتی افغانستان منشاء گرد و غبار شمال شرق ایران است. برای کنترل این پدیده، اطلاع دقیق از سرچشمه و مسیر‌های انتقال گرد و غبارها اهمیت حیاتی دارد. در این مقاله با تجزیه وتحلیل رویکرد چند مقیاسی داده‌های زمینی، هواشناسی و ماهواره‌ای، فهرستی با وضوح بالا از منابع گرد و غبار در این مناطق ارائه و منابع گرد و غبار شناسایی شده دخیل در گردوغبار استان خراسان رضوی مورد بحث قرار گرفته است. برای این رویکرد: 1) عمق نوری آئروسل آبی عمیق برای بررسی فراوانی وقوع (حضور) و توزیع مکانی- زمانی کانون‌‌های گردوغبار 2) الگوریتم بارزسازی گردوغبار (BADI) و 3) تصاویر ترکیبی MSG Seviri برای به دست آوردن نقاط برداشت گردوغبار استفاده شده، که در آن نقاط منشاء گردوغبار با تجزیه و تحلیل بصری شناسایی شده‌است 4) برای ردیابی گردوغبار از مدل های هیسپلیت استفاده شده است. تجزیه و تحلیل روزهای گردوغباری در ایستگاه هواشناسی سرخس نشان داد که حدود 65 درصد گردوغبار این منطقه با همراهی منشا خارجی به وقوع می پیوندند. تجزیه و تحلیل‌ها چندین منبع فعال گردوغبار را نشان می دهد.. هر چند صحرای قره قوم نقش فعال تری در تامین گردوغبار استان خراسان رضوی دارد اما فعال‌ترین آن‌ها در صحرای تازه تشکیل شده آرال قوم (بخش خشک شده دریاچه آرال) است،. مناطقی در شرق دریای خزر و امتداد آن در صحرای قره قوم به خصوص در محدوده مرزی با ایران نیز بخشی از گردوغبار استان خراسان رضوی را فراهم می-کنند. وجود ارتفاعات در نوار مرزی ایران با ترکمنستان به عنوان یک مانع جهت رسیدن گردوغبار به شمال شرق ایران عمل می کنند، اما در عوض نواحی کم ارتفاع دشت سرخس، اجازه نفوذ گردوغبار بیشتری را به بخش های داخلی کشور فراهم کرده است. گردوغبار مناطق دوردست تر از جمله صحرای آرال قوم بیشتر از ارتفاع بالاتر و ذرات ریزتر از تمامی مناطق شمال شرق ایران وارد می شوند و استان خراسان رضوی را تحت تاثیر قرار می دهد. انتشار گردوغبار در مناطق مختلف الگو‌های فصلی متفاوتی را نشان می دهد و حتی روند‌های سالانه و فصلی نیز مشاهده می شود. ردیابی گردوغبارهای منطقه مورد مطالعه نشان داد که استان خراسان رضوی در فصل بهار و تابستان بیشتر تحت تاثیر گردوغبارهایی که عمدتاً جهت بادهای غالب از سمت ترکمنستان دارند، قرار می‌گیرد. در حالی که در فصل پاییز و زمستان جهت بادهایی که باعث ایجاد و انتقال گردوغبار می‌شود جنوب غربی است و گردوغبار این مناطق کشورهایی نظیر ترکمنستان و افغانستان را تحت تاثیر قرار می دهد.
کلمات کلیدی
, گرد و غبار, منشا گرد و غبار, شاخص های گرد و غبار, عمق نوری ذرات معلق, استان خراسان رضوی
@article{paperid:1098222,
author = {راشکی, علیرضا and سعید جاهدی پور and طالقانی, سجاد},
title = {آشکارسازی کانون های فرامرزی انتشار گرد و غبار شمال شرق ایران},
journal = {سیاست خارجی},
year = {2023},
volume = {1402},
number = {1},
month = {August},
issn = {2382-9680},
pages = {183--214},
numpages = {31},
keywords = {گرد و غبار، منشا گرد و غبار، شاخص های گرد و غبار، عمق نوری ذرات معلق، استان خراسان رضوی},
}
%0 Journal Article
%T آشکارسازی کانون های فرامرزی انتشار گرد و غبار شمال شرق ایران
%A راشکی, علیرضا
%A سعید جاهدی پور
%A طالقانی, سجاد
%J سیاست خارجی
%@ 2382-9680
%D 2023
