در بافت‌های موقعیّتی گوناگون زنان ممکن است از سوی اطرافیان دعوت به سکوت شوند. از آنجایی که این سکوت‌ها ممکن است باعث پایمال شدن حقوق زنان، تحقیر و کم‌شدن اعتماد به نفس آنان در جامعه شود، مطالعۀ فرهنگ‌های مستتر در آن‌ها می‌تواند به کاهش این مشکلات بیانجامد. با توجه به اینکه فرهنگ هر جامعه بر زبان آن اثرگذار است، بررسی زباهنگ «سکوت زنانه» اهمیت زیادی دارد. منظور از این زباهنگ، بررسی فرهنگ مستتر در پاره‌گفتارهایی است که زنان را دعوت به سکوت می‌کنند. در این راستا، پژوهش حاضر براساس الگوی مفهومی تحلیل زباهنگ به بررسی این پاره‌گفتارها می‌پردازد و ویژگی‌های فرهنگی پنهان در زبان آنان را مشخص می‌کند. بدین‌منظور چهارصد و هشتاد قطعۀ زبانی حاوی این زباهنگ در بافت‌های متعدد مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشانگر این بود که افراد با اهدافی مانند سرزنش، ایجاد شرم، تحقیر و توهین، نصیحت و خیرخواهی، تهدید و ایجاد ترس، زنان را به سکوت وا می‌دارند. از سوی دیگر بسامد استفاده از این زباهنگ در جامعۀ ایران بالاست. بررسی زباهنگ سکوت زنانه براساس الگوهای فرهنگی بیانگر وجود فاصلۀ قدرت زیاد، جمع‌گرایی، مردنگری، سخت‌گیری و بافت فرهنگی قوی در جامعۀ ایران است و جامعۀ ایران جزو جوامع کل‌نگر، شرم‌محور و تخته‌سنگی محسوب می‌شود. با شناخت این ویژگی‌های فرهنگی می‌توان بر آگاهی عمومی افزود و مشکلاتی از جمله سکوت ناخواستۀ زنان را از بین برد؛ تا از این پس حضور زنان در جامع پررنگ‌تر شود و بتوان از نیروی این جمعیّت بزرگ در راه توسعۀ کشور و تعالی فرهنگی بهره برد.

کلمات کلیدی