قارچ Zymoseptoria tritici ، عامل بیماری لکه برگی سپتوریایی گندم، یکی از مهمترین بیمارگرهای قارچی گندم است. ا ین قارچ در طول چرخه آلودگی، مجموع های از فاکتورهای بیماریزایی را تولید و ترشح م یکند که از جمله آ نها میتوان به تغییرگ ر AvrStb6 اشاره کرد که در واقع به عنوان یک فاکتور ناپرآزاری در تعاملات متقابل جدایه مرجع IPO323 و رقم شفیر مطرح اس ت. تحقیقات نشان داده اس ت که تغییرگر ناپرآزاری AvrStb6 توسط پروتئین مقاومت Stb6 موجود در رقم شفیر گندم شناسایی م یگردد. این تشخیص منجر به عدم آلودهسازی رقم مذکور توسط قارچ Z. tritici حاوی ژن رمزگذا ر تغییرگ ر AvrStb6 میگردد. واضح است که برهمکنش AvrStb6 – Stb6 از الگوی ژن برای ژن تبعیت میکند. در این مطالعه از استانهای خوزستان و اردبیل، که کانون آلودگی این بیماری هستند، در سال 1402 نمون هبرداری به عمل آمد. برای به دست آوردن جدایههای Z. tritici ، قطعات گیاهی بر روی لام شیشهای چسبانده و تحت شرایط مرطوب قرار گرفتند و به مدت 24 - 12 ساعت در 1۸ درجه سلسیوس نگهداری شدند تا پیکنیدیومها تولید سیری حاوی پیکنیدیوسپور کنند. سپس پیکنیدیوسپورهای تولید شده به محیط کشت PDA منتقل شدند و به مدت 7 - ۵ روز در 1۸ درجه سلسیوس نگهداری شدند. خال صسازی نمون هها روی محیط کشت YMDA )عصاره مخمر 4 گرم/لیتر، عصاره مالت 4 گرم/لیتر، دکستروز 4 گرم/لیتر، آگار 1۵ گرم/لیتر( انجام شد و برای نگهداری طولانی مدت، سوسپانسیون اسپوری در محلول گلیسرول 30 درصد تهیه و به ۸0 - درجه سلسیوس منتقل ش د. برای انجام آزمون بیماریزایی، رقم شفیر حامل ژن مقاومت Stb6 انتخاب و تعدادی از جدای ههای به دست آمده بر روی این رقم در شرایط گلخانه مایه زنی شدند. در کنار رقم مقاوم به بیماری، رقم حساس تجن نیز به عنوان شاهد مثبت انتخاب شد. نتیجه حاصل از این پژوهش نشان داد که تعدادی از جدایههای Z. tritici ایرانی قادر به شکستن مقاومت رقم شفیر بودند. از نتایج حاصل از این پژوهش میتوان برای انتخاب ارقام مقاوم با در نظر گرفتن پایداری آ نها استفاده کرد.

Keywords