مقدمه: دانه ذرت یکی از منابع تامین انرژی در جیره گاوهای شیری است. قابلیت هضم نشاسته دانه غلات در نشخوارکنندگان به هنگام اعمال گرما، رطوبت و فشار در طی فرآوری پولکی کردن با بخار تا حدود 10 درصد افزایش پیدا می‌کند. سورفاکتانت‌ها (مواد فعال کننده سطحی) با خاصیت تشکیل کف می‌توانند جذب آب به درون دانه را افزایش و متعاقب آن هضم پذیری را در دانه‌های عمل‌آوری شده افزایش دهند. مهم ترین خاصیت سورفاکتانت‌ها کاهش کشش سطحی است. کاهش کشش سطحی در مایع شکمبه می‌تواند هضم پذیری را افزایش دهد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر افزودن انواع سورفاکتانت در مرحله پخت با بخار در فرآوری پولکی کردن بر گوارش پذیری مواد مغذی دانه ذرت است. مواد و روش ها: تیمارها‌ی آزمایشی عبارت بودند از: (1) دانه ذرت پولکی خام ، (2) دانه ذرت پولکی عمل آوری شده با عصاره گیاه برگ بو، (3) دانه ذرت پولکی عمل آوری شده با توئین80، (4) دانه ذرت پولکی عمل آوری شده با سدیم دودسیل سولفات و (5) دانه ذرت پولکی عمل آوری شده با آلوم. سورفاکتانت‌ها به هنگام پخت با بخار به دانه‌های ذرت اضافه شدند. با استفاده از روش کیسه‌های نایلونی متحرک (In-situ mobile bag technique)، قابلیت هضم شکمبه‌ای، پس از شکمبه‌ای و کل دستگاه گوارش ماده خشک، پروتئین خام و نشاسته در تیمار‌های آزمایشی اندازه‌گیری شد. نتایج و بحث: عمل‌آوری با سورفاکتانت‌ها قابلیت هضم شکمبه‌ای، پس از شکمبه‌ای و کل دستگاه گوارش مواد مغذی تحت تاثیر قرار داد (05/0P<). بیشترین قابلیت هضم شکمبه‌ای، پس از شکمبه‌ای و کل دستگاه گوارش ماده خشک در تیمار دانه ذرت پولکی عمل‌آوری شده با سدیم دودسیل سولفات مشاهده شد و کمترین قابلیت هضم پذیری ماده خشک مربوط به تیمار دانه ذرت خام پولکی شده، بود. استفاده از عصاره برگ بو در عمل‌آوری دانه ذرت موجب افزایش قابلیت هضم شکمبه‌ای پروتئین خام شد (341/0). بیشترین قابلیت پس از شکمبه‌ای و کل دستگاه گوارش پروتئین خام (به ترتیب 823/0 و 858/0) و شکمبه‌ای و پس از شکمبه‌ای نشاسته (به ترتیب 655/0 و 935/0) در هنگام عمل‌آوری دانه ذرت با سدیم دودسیل سولفات مشاهده شد. نتیجه گیری کلی: نتایج نشان داد که افزودن سورفاکتانت‌ها به هنگام پخت با بخار دانه ذرت و سپس پولکی کردن قابلیت هضم مواد مغذی را تاثیر قرار داد. عمل‌آوری دانه ذرت پولکی با سورفاکتانت سدیم دودسیل سولفات به جز قابلیت هضم شکمبه‌ای پروتئین، بیشترین مقدار را در قابلیت هضم را در شکمبه، پس از شکمبه و کل دستگاه گوارش مواد مغذی را به خود اختصاص داد.

کلمات کلیدی