گیاهان ارتباط میان جوامع میکروبی خاک‌زی و گیاه‌خواران را برقرار می‌کنند. جوامع میکروبی ریزوسفر عموماً شامل همزیست‌هایی از قبیل قارچ-های مایکوریزا و رایزوبیاهای آزادزی ارتقا دهنده‌ی رشد گیاه (PGPR) که بر شاخص‌های رشد و نمو و نیز سیستم دفاعی گیاه اثرگذار هستند، می‌باشند. از این رو، اثر کاربرد سه گونه رایزوبیا شامل Azotobacter chroococcum، Azospirillum brasilense و Pseudomonas brassicacearum روی گیاه توت‌ فرنگی و پیامد آن بر شاخص‌های جدول زندگی و پویایی جمعیت کنه دو لکه ای و نیز رشد و فیزیولوژی گیاه توت فرنگی مورد بررسی قرار گرفت. آزمون جدول زندگی روی دیسک برگ در اینکوباتور با دمای°C25 و رطوبت نسبی 70% و دوره ی روشنایی 16:8 (روز به شب) و آزمون پویایی جمعیت کنه دولکه ای در شرایط گلخانه با دمای°C 26 و رطوبت نسبی 65 % و طول روشنایی طبیعی روی گیاه کامل انجام شد. مقایسه نتایج میان گیاهان غنی‌شده با باکتری و گیاهان کوددهی شده با نیتروژن و کوددهی نشده نشان داد که کاربرد هرسه گونه PGPR دفاع ساختاری و القایی گیاه توت فرنگی را تقویت می‌کند و در مقابل منجر به بهبود رشد و گل‌دهی گیاه در مقایسه با گیاهان توت فرنگی کوددهی شده با نیتروژن و کوددهی نشده می‌شود. کاربرد رایزوباکتری بر پویایی جمعیت و شاخص‌های جدول زندگی کنه دو لکه ای اثر منفی داشت به‌طوری‌که کنه‌های پرورش‌یافته روی گیاهان تیمار شده با PGPR در هر مرحله زندگی و در همه مراحل، نشوونمای طولانی‌تر و نرخ زنده مانی ویژه سنی کمتر در مقایسه با کنه‌های تیمارهای نیتروژن و شاهد داشتند. کاهش زادآوری ویژه‌ی سنی، طولانی شدن دوره نشوونما (9.85±0.21 d) و کاهش نرخ بقا ویژه‌ سنی نرخ ذاتی افزایش جمعیت (0.18±0.01♀/♀/d) کنه‌های تغذیه شده از گیاهان تیمارشده با PGPR را نسبت به کنه‌های تیمار نیتروژن (0.35±0.01) و شاهد (0.26±0.01) به‌طور معنی‌دار کاهش داد. هم‌چنین میانگین فراوانی کلیه مراحل نشوونما این کنه‌ها روی آلوده‌ترین برگ توت‌فرنگی شش هفته پس از رهاسازی 21 عدد بود که نسبت به فراوانی کنه‌های تیمار نیتروژن (183عدد) و شاهد (49 عدد) به‌طور معنی‌دار کمتر بود. نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرد PGPR سطح دفاع بیوشیمیایی گیاه توت فرنگی را علیه گیاه خواراز طریق افزایش بیان ژن‌های مرتبط با تولید متابولیت‌های ثانویه گیاهی از قبیل فنول‌ها، فلاونوئیدها و آنتوسیانین‌ها که در القای دفاع سیستمیک گیاه دخیل هستند، افزایش می‌دهد. در مجموع نتایج مطالعه‌ حاضر تأکید می‌کند که کاربرد PGPR می‌تواند کشت توت‌فرنگی را بهبود ببخشد، زیرا عناصر غذایی ضروری گیاه را فراهم می‌کند و هم‌زمان کارایی زیستی و شاخص-های جدول زندگی این آفت خطرناک را کاهش می‌دهد.

Keywords