گیاه‌خواران متعلق به رسته‌های غذایی مختلف می‌توانند از طریق تغییر در پاسخ دفاع القایی گیاه میزبان مشترک اثراتی قوی بر جمعیت یکدیگر داشته باشند. باکتری‌های محرک رشد گیاهان (PGPR) قادرند از طریق افزایش توان دفاع القایی گیاه روی گیاه‌خواران اثر منفی داشته باشند. مطالعه‌ی حاضر تأثیر کاربرد سه گونه‌ی ریزوباکتر در مقابل کوددهی نیتروژن و شاهد در دو توالی حمله‌ی گیاه‌خوار (آلودگی اولیه با کنه و یا شته) بر انبوهی جمعیت هر دو گیاه‌خوار و شاخص‌های رشد، شیمیایی و فیزیولوژی گیاه توت فرنگی مورد بررسی قرار داد. تیمارهای این آزمایش شامل سه گونه رایزو باکتری شامل Pseudomonas brassicae (Pb)،(Ab) Azosprillium brasiliense و Azotobacter chroococcum (Ac) به‌همراه تیمار نیتروژن (شامل گیاهان بدون PGPR که کود شیمیایی NPK دریافت نمودند) و شاهد ( گیاهان توت فرنگی که هیچ کودی دریافت نکردند) می‌باشد. نتایج نشان داد صرف نظر از نوع تیمار، برهمکنش میان جمعیت‌های هر دو گیاه‌خوار شته و کنه روی یکدیگر منفی است و آلودگی اولیه با هر گیاه‌خوار جمعیت دیگری را کاهش می‌دهد. در گیاهان تیمار شده با کود نیتروژن این اثر به وضوح دیده شد و جمعیت کنه در شرایط عدم حضور شته (آلودگی اولیه با کنه) طغیان نمود و نیز شاخص‌های رشدی گیاه به‌طوری معنی‌دار کاهش یافت. در مقابل کاربرد باکتری انبوهی جمعیت هر دو گیاه‌خوار را در هر دو توالی حمله نسبت به شاهد و تیمار نیتروژن به‌طوری معنی‌دار کاهش داد. میزان فنول برگی در شرایطی که گیاهان تیمار شده با Pb در ابتدا مورد حمله‌ی کنه قرار گرفتند، بیش از سایر ترکیب‌های تیماری بود. بیشتر بودن مقادیر فتوسنتز، نیتروژن برگی و سطح برگ در تیمارهای PGPR نسبت به تیمار نیتروژن و شاهد نشان‌دهنده‌ی خسارت کمتر ناشی از حضور هر دو گیاه‌خوار در این گیاهان است. در مجموع، تأثیر توالی حمله‌ی گیاه‌خواران مورد آزمایش در انبوهی جمعیت آنها و نیز شاخص‌های رشد و فیزیولوژی گیاه در تیمارهای باکتری به‌ویژه تیمار Pb و Ac کمتر به‌چشم می‌ خورد.

Keywords