لنگش یکی از مشکلات مهم و رایج در گاوهای شیری است که تأثیرات اقتصادی و بهداشتی قابل‌توجهی بر دامداری‌های صنعتی دارد. استفاده از حمام سم با انواع مواد مختلف ضد باکتریایی محور بسیاری از رویکردهای دامداری برای کنترل بیماری‎های عفونی سم است و بسیاری از مطالعات نشان دادهاند که حمام سم منظم با شیوع کمتر لنگش همراه است. این مطالعه با هدف بررسی شیوع لنگش و ارزیابی ویژگی‌های حمام سم در گاوداری‌های صنعتی شهرستان مشهد انجام شد. در این پژوهش، تعداد 12 گاوداری با تعداد بیش از 100 راس دام دوشا وارد مطالعه شده و به دو گروه (زیر 200 رأس و بالای 200 رأس) تقسیم شدند. داده‌های مربوط به ابعاد حمام سم (طول، عرض و عمق) و موارد مرتبط با مدیریت حمام‌های سم، مانند نوع ماده ضدعفونی‌کننده و دفعات تعویض آن، ثبت و با استانداردهای جهانی مقایسه شدند. نتایج حاکی از آن است که تنها نیمی از گاوداری‌ها دارای حمام سم بودند و اغلب این حمام‌ها از ابعاد استاندارد برخوردار نبودند. میانگین طول، عرض و عمق حمام سم به‌ترتیب 61/225، 96/128و 55/11سانتی‌متر بود که به‌طور معنی‌داری با حداقل استانداردهای جهانی (طول 350 سانتی‌متر، عرض 60 سانتی‌متر و عمق 15 سانتی‌متر) تفاوت داشتند .(p<0.05) شیوع لنگش بالینی (اسکور 4 و 5) در کل گاوداری‌ها 5/14% گزارش شد. با این وجود، همبستگی معنی‌داری بین وجود یا عدم وجود حمام سم و میزان شیوع لنگش بالینی یافت نشد (Spearman’s rho، Pvalue=1.00). این مطالعه نشان می‌دهد که علی‌رغم نقش کلیدی حمام سم در پیشگیری و کنترل بیماری‌های عفونی سم، به طراحی و مدیریت صحیح آن در گاوداری‌های مورد بررسی توجه کافی نمی‌شود. نتایج بر ضرورت بهبود طراحی، استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده مناسب و آموزش کارگران در راستای کاهش شیوع لنگش تأکید دارد؛ زیرا توجه به استانداردسازی حمام‌های سم و اجرای پروتکل‌های علمی می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی سلامت و بهره‌وری دام‌ها را افزایش دهد.

Keywords