عنوان : ( تحول احراز عدالت در نظام قضائی با پردازش هوشمند داده )
نویسندگان: مهدیه لطیف زاده ,
Full Textچکیده
تحولات نوین در حوزۀ هوش مصنوعی و فناوری‌های نوظهور، مفهوم سنتی عدالت قضائی را با دگرگونی‌های اساسی روبه‌رو ساخته است. ظهور پدیده‌هایی چون دادگاه‌های متاورسی، سیستم‌های قضائی خودمختار و عدالت غیرمتمرکز مبتنی بر وب 3، الگووارۀ جدیدی با عنوان «عدالت الگوریتمی» را پدید آورده است. این پژوهش با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی ضمن مطالعۀ تطبیقیِ نظام‌های قضائی پیشتاز، به واکاوی چالش‌ها و فرصت‌های گذار از عدالت انسان‌محور به عدالت داده‌محور پرداخته است. یافته‌ها نشان می‌دهد علی‌رغم کارایی قابل توجه سیستم‌های هوشمندِ قضائی، مسائلی همچون وجود تبعیض الگوریتمی، چگونگی حفظ حریم خصوصی اطلاعاتی و حمایت از دادۀ شخصی همچنین مسائل مربوط به مشروعیت، مسئولیت و شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها، مستلزم راهکارهای حقوقی ـ فنی نوآورانه است. در این راستا و در جهت نظام‌مندسازی جریان عدالت الگوریتمی از یک سو تدوین چارچوب‌های قانونی و از سویی دیگر بهره‌مندی از سازوکار اجرایی و نظارتی ضروری است. درنهایت این پژوهش با ارائۀ مدلی تلفیقی برای همکاری انسان و ماشین در فرایند قضائی، چارچوبی نوین برای تضمین عدالت در عصر الگوریتم‌ها را پیشنهاد می‌کند که می‌تواند در مسیر رفع و تقلیل چالش‌های موجود مورد توجه قرار گیرد.
کلمات کلیدی
, تصمیم‌گیری خودکار, حریم خصوصی اطلاعاتی, حمایت از دادۀ شخصی, دادگاه متاورسی, نظام قضائی هوشمند, هوش مصنوعی
@article{paperid:1103846,
author = {لطیف زاده, مهدیه},
title = {تحول احراز عدالت در نظام قضائی با پردازش هوشمند داده},
journal = {دیدگاه های حقوق قضایی},
year = {2025},
volume = {29},
number = {108},
month = {March},
issn = {2252-0007},
pages = {151--174},
numpages = {23},
keywords = {تصمیم‌گیری خودکار، حریم خصوصی اطلاعاتی، حمایت از دادۀ شخصی، دادگاه متاورسی، نظام قضائی هوشمند، هوش مصنوعی},
}
%0 Journal Article
%T تحول احراز عدالت در نظام قضائی با پردازش هوشمند داده
%A لطیف زاده, مهدیه
%J دیدگاه های حقوق قضایی
%@ 2252-0007
%D 2025
