دست‌یافتن به این امر که سرشت انسان چیست و در پی آن چه حقوق و وظایفی بر آن مترتب است، از دیرباز دغدغۀ فیلسوفان بوده است. این دغدغه پس از جنگ جهانی دوم و با تصویب اعلامیۀ جهانی حقوق بشر منجر به شکل‌گیری جریانی موسوم به حقوق بشر شد. ریچارد رورتی به مخالفت با تمام مکاتبِ مبنا‌گرا که شاخصۀ اصلی جریان حقوق بشر بود می‌پردازد و آنها را برای احترام به حقوق بشر ناکار‌امد توصیف می‌کند و بر این باور است که بهترین راه ترویج و دفاع از حقوق بشر، گسترش و تبیین رویکرد احساس‌گرا ست. بر اساس این رویکرد، تفاوت انسان‌ها با حیوانات در این نیست که از عنصر ویژه‌ای به نام عقل برخوردارند، بلکه در این است که انسان‌ها در حد بسیار وسیع‌تری نسبت به حیوانات احساس می‌کنند. او باور دارد ما می‌توانیم با بهره‌گیری از ابزارهای آموزش احساسی و ترویج حس همدلی از حقوق بشر دفاع کنیم. در این مقاله مبانی فلسفی دیدگاه رورتی نسبت به حقوق بشر را بررسی کرده و پس از مرور انتقادات رورتی بر خوانش‌های فلسفی رقیب از حقوق بشر، انتقادات وارد به دیدگاه رورتی را جمع‌بندی نموده و ضمن ارایه پاسخ‌های خود به آنها، نشان می‌دهیم که تبیین رورتی از حقوق بشر در چهارچوب عمل‌گرایانه، هم از لحاظ فلسفی قابل دفاع و هم از لحاظ عملی کارا است.

Keywords