این مقاله به بررسی انتقادی سیاست‌گذاری فرهنگی در حوزه مصرف موسیقی برای جوانان ایرانی می‌پردازد. این پژوهش بر مبنای داده‌های پیمایشی از ۴۰۹ دانش‌آموز دبیرستانی در شهرهای طرقبه و شاندیز استوار است و نشان می‌دهد که رویکردهای کنترلی و محدودکننده فعلی، در مواجهه با پیچیدگی‌های ذائقه فرهنگی نسل جوان ناکارآمد بوده‌اند. یافته‌های پژوهش، چهار گونه متمایز از ذائقه موسیقایی را در میان نوجوانان شناسایی می‌کند: ذائقه اعتراضی (مانند رپ)، ذائقه عامه‌پسند (مانند پاپ)، ذائقه سنتی و ذائقه فاخر. تحلیل‌ها آشکار می‌سازد که ترجیحات موسیقایی تنها یک انتخاب شخصی نیست، بلکه عمیقاً با سرمایه فرهنگی و الگوهای مصرف اقتصادی خانواده‌ها پیوند دارد. به عنوان مثال، مصرف فرهنگی در خانواده به طور معناداری بر گرایش به موسیقی‌های فاخر و سنتی تأثیرگذار است، در حالی که ذائقه عامه‌پسند با هر دو نوع مصرف فرهنگی و اقتصادی مرتبط است. مهم‌تر از آن، داده‌ها نشان می‌دهند که با وجود تأکید سیاست‌های رسمی، ژانرهایی مانند مداحی کمترین میزان مصرف را در میان نوجوانان دارند که شکاف عمیقی میان سیاست و واقعیت‌های جامعه را منعکس می‌سازد. بر اساس این یافته‌ها، این مقاله یک نظریه تغییر برای سیاست‌گذاری فرهنگی پیشنهاد می‌کند که از مدل ناکارآمد «کنترل» به یک مدل کارآمدتر «حمایتی و مشارکتی» تغییر جهت می‌دهد. در این راستا، سه پیشنهاد سیاستی اصلی ارائه می‌شود: اول، تسهیل دسترسی خانواده‌ها به فعالیت‌های فرهنگی از طریق بسته‌های تشویقی؛ دوم، به رسمیت شناختن و مدیریت خرده‌فرهنگ‌های جوانان و فراهم کردن بسترهای قانونی برای بیان خلاقانه؛ و سوم، بازنگری در نظام آموزشی با ادغام آموزش موسیقی در برنامه‌های درسی. در مجموع، این مقاله استدلال می‌کند که یک سیاست فرهنگی موفق باید به جای تلاش برای تحمیل یک سلیقه خاص، به شناخت واقعیت‌های جامعه بپردازد و با توانمندسازی جوانان، پدیده‌های فرهنگی را به ابزاری برای رشد و توسعه اجتماعی تبدیل کند.

کلمات کلیدی