آهن از جمله عناصر ضروری برای رشد گیاهان می­باشد که کمبود آن یکی از مشکلات رایج در خاک­های آهکی است. از این رو این مطالعه به منظور بررسی اثر مواد آلی مختلف و برهمکنش آن­ها با پودر اکسید آهن، بر جذب عناصر غذایی و عملکرد گیاه گندم، در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل، با دو فاکتور نوع ماده آلی شامل تفاله­های لیمو­ترش، غوره، گوجه­فرنگی، چای سیاه، قهوه و کمپوست هر یک از آن­ها در سطح یک درصد وزنی و پودر اکسید آهن در دو سطح صفر و 50 میلی­گرم آهن در کیلو­گرم خاک، به صورت کشت گلدانی، در سه تکرار و در خاک آهکی با بافت لوم انجام شد. نتایج نشان داد که وزن خشک اندام هوایی در همه تیمار­ها به جز تفاله­های لیمو و قهوه و کمپوست تفاله­های چای و قهوه به صورت معنی­دار نسبت به شاهد افزایش یافت. همچنین اکثر تیمار­ها سبب افزایش معنی­دار جذب نیتروژن، پتاسیم و آهن نسبت به شاهد شدند. کمپوست تفاله گوجه­فرنگی در تمامی صفات، بیشترین تأثیر را داشت؛ به طوری که در مورد جذب سه عنصر نیتروژن، پتاسیم و آهن، این تیمار توانست به طور معنی­داری میزان جذب عناصر را به ترتیب 1/36، 7/39، 9/148 درصد نسبت به کاربرد پودر اکسید آهن به تنهایی افزایش دهد. همچنین مقایسه بین میانگین تفاله­ها و کمپوست آن­ها نشان­دهنده تأثیر بیشتر تفاله­ها نسبت به کمپوست­ها در همه پارامتر­ها به جز وزن خشک اندام هوایی بود. به طور کلی مشخص شد که از میان تمام تیمار­های مورد استفاده، به ترتیب کمپوست تفاله گوجه­فرنگی و تفاله غوره و در مورد برهمکنش مواد آلی با پودر اکسید آهن، به ترتیب کمپوست تفاله­های گوجه­فرنگی و لیمو، نسبت به سایر تیمار­ها بهتر عمل کردند و باعث بهبود خصوصیات مختلف خاک و گیاه گندم شدند.

Keywords