graminearum و Fusarium psudograminearnm از عوامل بروز بیماری پوسیدگی ریشه و طوقه گندم هستند که هرساله باعث کاهش کیفیت و کمیت محصول گندم می شوند. به دلیل افزایش مقاومت به سموم شیمیایی و خطرات زیست محیطی ، در سال های اخیر به منظور کاهش استفاده از ترکیبات شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی روش هایی با منشاء طبیعی نظیر استفاده از قارچهای مفید بعنوان راهبردی برای مدیریت بیماری پوسیدگی ریشه و طوقه گندم در نظر گرفته شده است. قارچ Lentinula edodesاز جمله قارچ های خوراکی دارویی رده Agaricomycetes با خواص ضد میکروبی وضد قارچی علیه طیف وسیعی از بیمارگرهای گیاهی و انسانی می باشد. در تحقیق حاضر، ابتدا متابولیت های غیر فرار (non-volatile metabolite; NVM) حاصل از قارچ L. edodes بعد از گذشت 20 روز در محیط کشت Potato Dextrose Broth (PDB) با غلظت های 0.1 ، 1 و 10 درصد تهیه گردید. سپس 11 گروه بر اساس تیمارهای متفاوتی شامل متابولیتها و بیمارگر در شرایط گلخانه (دمای 4±30 درجه سلسیوس، 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی با رطوبت60 تا 80 درصد) درنظر گرفته شدند. دو روز بعد از تیمار گیاهان گندم با 10 میلیلیترNVM، سوسپانسیون بیمارگر های F. graminearum و F. psudograminearnm به ترتیب با دو غلظت106×1 و 105×1 اسپور در میلی لیتر و با حجم 250 میکرولیتر حاوی 0.05 درصد Tween 20 بر روی طوقه و ریشه هر گیاه در دو رقم (پیشگام و فلات) گندم 14 روزه مایه زنی شد. برای گیاهان دارای هر تیمار، شاخص بیماری و اثر متابولیت حاصل از قارچ L. edodes بعد از گذشت 21 روز ارزیابی شد و آنالیز آماری داده ها با استفاده از آزمون دانکن در سطح p<0.05 انجام شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که در رقم پیشگام، تیمار NVM با غلظت 1 درصد همراه با F. psudograminearnm تا سطح 97% و همراه با F. graminearum تا سطح 67% باعث کاهش شاخص بیماری گردید که نسبت به دیگر غلظت های NVM برتری نشان داد. در رقم فلات کمترین مقدار شاخص بیماری در حالت ترکیب غلظت 1 درصد NVM با F. graminearum به مقدار 6.7 بدست آمده است که در مقایسه با حالت مشابه در رقم پیشگام به میزان دو برابر شاخص بیماری را کاهش داد. بنابراین کاربرد متابولیتهای ترشحی L. edodes به عنوان روشی نوین وموثر برای کاهش خسارت گونه های فوزاریم در گندم معرفی می گردد.

Keywords